Pluskwa domowa (Cimex lectularius) to gatunek owada z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych (Heteroptera), klasyfikowany w rodzinie pluskwowatych (Cimicidae). Jest to insekt pasożytniczy, żywiący się krwią ludzi i zwierząt ciepłokrwistych.
BUDOWA
Pluskwa domowa, charakteryzuje się specyficzną budową ciała przystosowaną do jej pasożytniczego trybu życia. Jest stosunkowo małym owadem. Jej rozmiar może różnić się w zależności od stadium rozwoju i czasu od ostatniego posiłku:
Nimfy: Po wykluciu się z jaja, nimfy pluskiew domowych są bardzo małe, osiągając długość około 1 mm. W miarę wzrostu i przechodzenia przez kolejne stadium (jest ich pięć), nimfy stają się coraz większe.
Dorosłe osobniki: Dorosłe pluskwy osiągają średnio długość od ok. 5 do 7 mm.
Budowa ciała pluskwy domowej jest doskonale przystosowana do ukrywania się w szczelinach i pęknięciach, co ułatwia jej przeżycie w środowisku domowym i unikanie wykrycia przez człowieka. Poniżej opisano główne elementy jej anatomii:
- Ciało: Pluskwa domowa posiada spłaszczone ciało, które po posiłku krwią może stawać się bardziej wypukłe. Dorosłe osobniki mają barwę od brązowej do czerwonawej, w zależności od stadium życiowego i czasu od ostatniego posiłku.
- Głowa: Głowa jest stosunkowo mała w stosunku do reszty ciała. Znajdują się na niej oczy, czułki oraz ssawka.
- Oczy: Są małe i czarne, leżące po bokach głowy. Oczy pluskwy są stosunkowo słabo rozwinięte, ponieważ owad ten polega głównie na innych zmysłach do wyszukiwania żywiciela.
- Czułki: Pluskwy mają parę czułków, które są segmentowane i odgrywają kluczową rolę w odczuwaniu bodźców chemicznych.
- Ssawka: Charakterystyczną cechą pluskwy domowej jest jej ssawka, składająca się z dwóch rur. Jedna rura służy do wprowadzania śliny z substancjami znieczulającymi do żywiciela, podczas gdy druga służy do wysysania krwi.
- Nogi: Pluskwa domowa ma sześć nóg, które są stosunkowo krótkie, ale silne, umożliwiając jej szybkie poruszanie się. Na końcach nóg znajdują się haczykowate pazury, które pomagają jej w wspinaczce.
- Odwłok: Odwłok jest spłaszczony, ale rozszerza się po posiłku. Na odwłoku znajdują się także otwory oddechowe oraz narządy rozrodcze.
MIEJSCA BYTOWANIA
Pluskwa domowa preferuje miejsca blisko swojego żywiciela, co pozwala jej łatwo i szybko zdobywać pokarm w postaci krwi. Dlatego najczęściej można spotkać ją w budynkach mieszkalnych. Oto przykładowe miejsca, w których się kryje:
- Materace i łóżka: najczęściej można je znaleźć wzdłuż szwów materacy, wewnątrz ram łóżka oraz w szczelinach i pęknięciach główek łóżkowych.
- Meble: kanapy, fotele i inne meble mogą stanowić schronienie dla pluskiew, zwłaszcza ich zakamarki, fałdy i szwy.
- Szczeliny i pęknięcia: pluskwy mogą ukrywać się w szczelinach ścian, podłóg, listew przypodłogowych i innych zakamarków w domu.
- Za tapetami: czasami pluskwy mogą ukrywać się za luźno przylegającymi kawałkami tapety.
- Bagaż i odzież: pluskwy mogą przenikać do bagażu lub odzieży, co pozwala im rozprzestrzeniać się między różnymi lokalizacjami.
Na pluskwy domowe narażone są także noclegownie, hotele, hostele. Ze względu na częstą rotację ludzi, takie miejsca są często źródłem infestacji. Więcej o tym możesz przeczytać w naszym artykule: Skąd się biorą pluskwy domowe?
ROZMNAŻANIE
Rozmnażanie pluskiew domowych jest interesującym przykładem adaptacji do specyficznych warunków środowiska. Poniżej przedstawiono główne etapy i cechy procesu rozmnażania tych owadów:
- Traumatyczne zapłodnienie: Pluskwy domowe praktykują nietypowy rodzaj kopulacji nazywany traumatycznym zapłodnieniem. Samiec wbija swoją specjalnie przystosowaną kopulacyjną część genitaliów (paramer) bezpośrednio przez ścianę ciała samicy, omijając jej narządy rozrodcze.
- Składanie jaj: Po zapłodnieniu samica składa jaja, średnio 1-7 na dzień. Wpływ na ilość mają m.in. warunki środowiskowe i dostępność do pokarmu. W ciągu swojego życia samica może złożyć ok. 113 jaj, przy założeniu, że pluskwy żyją przeważnie do roku. Jaja są białe, owalne i mają długość około 1 mm.
- Inkubacja: Jaja klują się po około 6-9 dniach, w zależności od temperatury i wilgotności w otoczeniu.
- Rozwój nimf: Po wykluciu, młode pluskwy przechodzą przez pięć stadiów nimf i potrzebują stałego dostępu do pożywienia – krwi, by przechodzić do z jednego stadium do kolejnego. Nimfy są mniejsze i często jaśniejsze od dorosłych pluskiew. W miarę przechodzenia przez kolejne stadia nimfy, stają się coraz bardziej podobne do dorosłych osobników.
- Cykl życiowy: Cały cykl życiowy pluskwy, od jaja do dorosłego owada, trwa zazwyczaj kilka tygodni, ale może być wydłużony w warunkach niesprzyjających. Średni czas życia pluskwy to rok.
- Czynniki wpływające na rozmnażanie: Rozmnażanie pluskiew jest silnie związane z dostępnością krwi. Regularne posiłki krwią stymulują samice do składania jaj. Warunki środowiskowe, takie jak temperatura i wilgotność, również wpływają na tempo rozwoju oraz skuteczność rozmnażania.
