Skupieniec lipowy – jak zwalczyć pluskwiaka śródziemnomorskiego?

Na pierwszy rzut oka wygląda niepozornie – niewielki, czarno-czerwony owad pojawiający się na drzewach. Jednak skupieniec lipowy (Oxycarenus lavaterae), zwany też pluskwiakiem śródziemnomorskim, coraz śmielej rozprzestrzenia się po świecie. Skąd się wziął i czy rzeczywiście stanowi zagrożenie? Czy to tylko nieszkodliwy przybysz z cieplejszych regionów, czy może inwazyjny gatunek, który warto zwalczać?

W artykule przeczytasz:

1. Skupieniec lipowy – jak wygląda i co to właściwie za owad?
2. Zwalczanie skupieńca lipowego – jak rozpoznać jego obecność?
3. Skupieniec lipowy – czy gryzie i czy należy się go obawiać?
4. Skupieniec lipowy – czy jest szkodliwy?
5. Skupieniec lipowy – jak zwalczać tego pluskwiaka śródziemnomorskiego?
6. Skupieniec lipowy – oprysk, a może zamgławianie termiczne?
7. Tajemniczy pluskwiak śródziemnomorski – skupieniec lipowy w domu. Czy można zapobiec infestacji?

Skupieniec lipowy – jak wygląda i co to właściwie za owad?

Skupieniec lipowy (Oxycarenus lavaterae) to gatunek owada, który pochodzi z obszarów o cieplejszym klimacie, nad Morzem Śródziemnym, skąd też wzięła się jego inna nazwa – pluskwiak śródziemnomorski. W Polsce nie jest gatunkiem rodzimym, ale rozszerza swój zasięg w wyniku zmian klimatycznych, a oprócz tego może być przeniesiony przez ludzi w środkach transportu.

Ten niewielki pluskwiak dorasta maksymalnie do 5,4 mm długości, przy czym samice są zazwyczaj większe od samców. Charakteryzuje się kontrastowym ubarwieniem – jego ciało jest w przeważającej mierze czarne, natomiast niektóre jego fragmenty mają intensywny, ceglastoczerwony odcień. Porównywany jest czasem do powszechnego w Polsce kowala bezskrzydłego (tzw. tramwajarza), ale jest od niego mniejszy.

Cykl rozrodczy skupieńca lipowego obejmuje zazwyczaj dwa pokolenia w ciągu roku. Liczba jaj złożonych jednorazowo przez samicę może sięgać nawet 589 sztuk w jednej serii, co sprzyja szybkiemu namnażaniu się populacji tego inwazyjnego gatunku w sprzyjających warunkach.

Zwalczanie skupieńca lipowego – jak rozpoznać jego obecność?

Jak podaje Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Katowicach, już od 2019 roku, prawie że każdego sezonu zimowego napływają do nich informacje o pojawieniu się tych owadów na śląsku. Jesienią oraz zimą owady próbują skryć się w korze drzew, aby na wiosnę rozpocząć swój żer. Mieszkańcy często bywają tym faktem zaniepokojeni – nic dziwnego, ponieważ nazwa skupieńca lipowego nie wzięła się znikąd. Ich wielkie skupiska pokrywają drzewa w ilościach nawet kilkudziesięciu tysięcy sztuk na kolonię, a według tegorocznego zgłoszenia owad dostał się już również do mieszkań obywateli.

Jak jeszcze można rozpoznać, że mamy do czynienia ze skupieńcem lipowym w domu? Gdy owad jest zaniepokojony, może zacząć roztaczać bardzo nieprzyjemną woń.

Skupieniec lipowy – czy gryzie i czy należy się go obawiać?

Pojawienie się pluskwiaka śródziemnomorskiego budzi pewne obawy. W Polsce mamy już przeróżne pasożyty, które żerują na człowieku lub po prostu stanowią dla niego zagrożenie, takie jak pluskwy, kleszcze, osy czy szerszenie. Jak ma się sprawa  w przypadku skupieńca lipowego – czy gryzie i czy trzeba na niego uważać?

Uspokajamy – skupieniec lipowy nie gryzie. Nie jest też nosicielem chorób, więc w żaden sposób nie zagraża ludzkiemu życiu. Nie oznacza to jednak, że jego obecność powinna nam być obojętna. Dlaczego? Już wyjaśniamy.

Skupieniec lipowy – czy jest szkodliwy?

Skupieniec lipowy, może przyprawiać młode liście drzew o deformację. Pluskwiak śródziemnomorski wysysa soki z roślin, co prowadzi do ich osłabienia. Warto również zaznaczyć, że w śliniankach tego owada wykryto w 2016 roku świdrowca Phytomonas oxycareni, obecnie jednak nie wiadomo, czy ten pierwotniak jest nowym patogenem roślin.

Jak każdy gatunek inwazyjny, skupieniec lipowy niesie ze sobą ryzyko pojawienia się wahań w lokalnych ekosystemach i zmniejszenia bioróżnorodności. O ile zwalczanie skupieńca lipowego jest w Polsce terminem stosunkowo nowym, o tyle warto zwrócić uwagę na te owady ze względu na ich potencjalne rozprzestrzenianie się na coraz to dalsze tereny i występowanie w bardzo dużych skupiskach. Zwykle podawany jest jako szkodnik roślin ślazowatych, ale nie tylko na nich można go spotkać. W Polsce widać go zazwyczaj na lipach, co odszyfrowuje nam pochodzenie kolejnej jego nazwy. Poza tym widuje się go na:

• platanach,
• topoli,
• kasztanowcach,
• malwie,
• ketmii,
• ślazówce,
• prawoślazie,
• zaślazie,
• i innych gatunkach roślin.

Skupieniec lipowy – jak zwalczać tego pluskwiaka śródziemnomorskiego?

Działanie na własną rękę może okazać się niewystarczające. Już sam widok ogromnych skupisk tego owada bywa dla niektórych przytłaczający, dlatego zwalczanie skupieńca lipowego dobrze jest powierzyć profesjonalistom. Lata doświadczenia oraz dostęp do odpowiednich środków owadobójczych, dostosowanych do okoliczności zlecenia, pozwolą na bezpieczną i skuteczną dezynsekcję tego inwazyjnego gatunku.

Wiedza na temat zwalczania owadów jest tutaj nieoceniona, a w połączeniu ze specjalistycznym sprzętem, przynosi pożądane efekty, chroniąc narażoną na żer pluskwiaka śródziemnomorskiego roślinność.

Skupieniec lipowy – oprysk, a może zamgławianie termiczne?

Firmy zajmujące się świadczeniem usług z zakresu DDD oferują wiele sprawdzonych sposobów na dezynsekcję przeróżnych owadów, np. metoda IPM na pluskwy czy żelowanie na karaluchy, ale jak ma się sprawa ze skupieńcem lipowym? Jak zwalczyć inwazję tego insekta w naszym otoczeniu?

Zamgławianie termiczne to rekomendowany zabieg do zwalczenia skupieńca lipowego. Dezynsekcja przeprowadzona tą metodą pozwala na szybkie pokrycie preparatem owadobójczym dużych powierzchni za pomocą gęstej mgły. Drobne kropelki środka unoszą się w powietrzu, a następnie osiadają na wszystkich powierzchniach, gdzie mogą skrywać się owady. Działa penetracyjnie, docierając nawet w trudno dostępne miejsca w gęstej roślinności. Zamgławianie termiczne jest nazywane również zamgławianiem na ciepło, ponieważ w przeciwieństwie do zamgławiania na zimno (ULV), preparat przed jego rozpyleniem jest najpierw podgrzewany.

Tajemniczy pluskwiak śródziemnomorski – skupieniec lipowy w domu. Czy można zapobiec infestacji?

Aby ograniczyć dostęp tego owada do wnętrz budynków i zminimalizować potrzebę zwalczania skupieńca lipowego, warto poczynić pewne kroki profilaktyczne. Z pewnością dobrze jest zaopatrzyć się w moskitiery w oknach i drzwiach, a także założyć specjalne siatki na otwory wentylacyjne.
Dobrze uszczelniony dom czy mieszkanie, to podstawowa ochrona przed różnymi owadami, które mogą przedostać się niepostrzeżenie nie tylko przez otwarte okno, ale na przykład też szczeliny w ścianach i przedostać się do nas od sąsiadów. Lekceważenie takich możliwości już nie raz skutkowało w różnych miastach prawdziwą rozprzestrzeniającą się inwazją, tak jak plaga pluskiew w Warszawie.

Źródła:

gov.pl, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Katowicach, Co w trawie piszczy? Skupieniec lipowy

gov.pl, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Poznaniu, Inwazja pluskwiaka śródziemnomorskiego w powiecie kościańskim